Demonstreren à la libanaise

- als je hier demonstreert ben je tegelijk ook voor Cuba

Een versie van dit stuk is eerder gepubliceerd op de website van Trouw, 15 januari 2009 .

De angst voor herhaling is groot. Gaza 2009 ziet er op TV hetzelfde uit als Libanon in 2006, toen Israel de aanval inzette op Hezbollah en daarbij grote delen van het land in puin legde. De verwoestingingen van die 34-daagse oorlog, meer dan twee jaar geleden, ligt bij velen nog vers in het geheugen, en menigeen is bang dat het binnenkort weer zal gebeuren. Lina, lerares Arabisch in Beirut, zegde al haar klassen af de eerste keer dat 'onbekende Palestijnse groeperingen' vanuit Zuid-Libanon raketten over de grens met Noord-Israel schoten, tijdens de eerste week van het Israelische offensief op Gaza. 'Je weet nooit wat er gebeurt', zei ze aan de telefoon, het geluid van het TV journaal op de achtergrond, 'ik blijf het nieuws volgen tot ik er gerust op ben dat we veilig zijn. Al zijn we dat natuurlijk nooit helemaal zeker, met zulke buurlanden.'

Anderen blijven juist binnen om zich af te schermen van het nieuws, om niet onverwacht tegen de foto's van verminkte kinderlichamen op de voorpagina's van de kranten aan te lopen, of meningen en voorspellingen van jan en alleman aan te hoeven horen. Maar velen gaan juist de straat op om te protesteren. Zij die aan den lijve hebben ervaren wat anderen alleen als stofwolken en ingestorte gebouwen uit het nieuws kennen, kunnen nu veilig de straat op om hun ongenoegen te uiten. Het probleem is alleen dat men niet goed weet waar: Israel heeft geen ambassade in Libanon, aangezien de landen formeel nog met elkaar in staat van oorlog verkeren. Dus de vraag is: wie is er verder verantwoordelijk?

In de eerste dagen gingen de demonstranten en masse op pad naar de Egyptische ambassade. De Egyptische president speelt immers onder één hoedje met de Israelische regering door de grens met Gaza gesloten te houden, en was daarom even schuldig. Na verloop van tijd werden de demonstraties georganiseerd door de verschillende politieke partijen in Libanon, het doelwit gekozen aan de hand van het laatste nieuws. De Tjechische president verdedigt het Israelisch offensief als zelfverdediging? Op naar het EU gebouw, hij is immers de huidige voorzitter. Canada stemt tegen een voorstel ter veroordeling van de Israelische mensenrechtenschendingen? De volgende demonstratie eindigt bij de Canadese ambassade. De fysieke afwezigheid van 'de vijand' leidt tot een versnipperde vorm van protest, waarbij de jongen van de permanente sit-in bij het gebouw van de Verenigde Naties ons adviseert welke van de drie demonstraties van die dag bij te wonen. 'De mars van de Communistische partij eindigt hier, maar dan ben je ook meteen vóór Cuba en Hugo Chavez', waarschuwt hij, 'dus misschien kun je beter naar het protest bij Starbucks gaan, die geven één dollar van elke aankoop aan het Israelische leger.' En dat we dan ook nog de bus naar het protest bij de Amerikaanse ambassade buiten Beirut hadden kunnen nemen, dat hoort hij waarschijnlijk pas later die avond op het nieuws.